Tır Karnesi İşlemleri

TIR Karnesi Nedir? :

TIR Karnesi işlemleri karayolu taşımacılığında, taşıyıcı firmaların daha güvenli ve daha az işlem yaparak uluslararası ticareti gerçekleştirmelerini sağlar. Uygulama, ülkelerin sisteme dahil olmalarıyla başlar. Ülkemiz 1966 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla sisteme taraf olmuştur. Sistemin düzenli işleyişini sağlamak amacıyla her ülkede kefil kuruluşlar oluşturulur. Tüm bu kuruluşların bağlı bulundukları uluslararası kefil kuruluş, “International Road Transport Union” olup ülkemiz adına Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği kefil kuruluştur.

TIR Karnesi Kullanılırken Hangi Kurallara Dikkat Etmek Gereklidir? :

 

1. Verilişi: TIR Karnesi hareket ülkesinde veya TIR Karnesi sahibinin yerleştiği veya ikamet ettiği ülkede verilir.

 

2. Dili: TIR Karnesi, maddelerinin aynı zamanda İngilizce olduğu birinci sayfanın ön yüzü hariç, Fransızca basılmıştır; bu sayfa, kapağın ikinci sayfasının ön yüzünde Fransızca olarak verilen “TIR Karnesinin Kullanılmasına İlişkin Kuralların tercümesidir. Basılı metnin diğer dillere çevirisini havi ek sayfalar da araya konulabilir. Üzerinde yer alan maddeler İngilizce veya Fransızca da olabileceğinden kapağın birinci sayfası hariç bir bölgesel kefalet      zinciri çerçevesindeki TIR taşımasında kullanılacak Karneler Birleşmiş Milletlerin resmi dillerinde basılabilir. TIR Karnesi kapağının ikinci sayfasında Birleşmiş Milletlerin resmi dillerinden birinde basılan “TIR Karnesinin Kullanılmasına İlişkin Kurallar” kapağın üçüncü sayfasında İngilizce veya Fransızca olarak da basılır.

 

3. Geçerliliği: TIR Karnesi, karneyi veren kuruluş tarafından saptanan süre içerisinde, hareket gümrüğünde gümrük kontrolünden geçmesi şartı ile TIR taşımasının varış gümrüğünde tamamlanmasına kadar geçerlidir (kapağın birinci sayfasının birinci maddesi).

 

4. Karne sayısı: Bir taşıt dizisi (bağlı araçlar) veya bir veya bir dizi kara yolu taşıtına bağlı birden fazla konteyner için sadece bir tane karne istenir.

 

5. Hareket veya varış gümrük idareleri sayısı: TIR Karneleri himayesinde yapılan nakliyat birden fazla hareket ve varış gümrük idarelerini kapsayabilir. Fakat, gümrük hareket ve varış idarelerinin toplam sayısı dördü geçmemelidir. Bütün gümrük hareket idarelerinin TIR karnesini kabul etmeleri halinde söz konusu karne gümrük varış idarelerine sunulabilir

 

6. Sayfaların sayısı: Bir hareket gümrüğü bir de varış gümrüğü idarelerinin olduğu hallerde TIR Karnesi, hareket ülkesi için en az 2, varış ülkesi için 2 ve geçilen her ülke için 2 sayfa ihtiva etmelidir. Fazladan her hareket (veya varış) gümrük idaresi için 2 fazla sayfa istenecektir.

 

7. Gümrük idarelerine karnenin ibrazı: TIR Karnesi, kara yolu taşıtı, taşıt dizisi veya konteyner(ler) ile birlikte her hareket, yol boyu ve varış gümrüğüne ibraz edilir. En son hareket gümrük idaresinde gümrük memuru taşıma süresince kullanılan manifestonun bütün yaprakları altındaki 17’nci bölümü imzalar, tarihli mühür basar.

TIR Karnesinin Doldurulması

1. Silme, düzeltme: TIR Karnesi üzerinde silme veya düzeltme yapılmaz. Bütün düzeltmeler yanlışların üzerinin çizilmesi ve gerekli olduğu hallerde doğru olan hususların ilavesi şeklinde yapılır. Bütün değişiklikler değişikliği yapan kişi tarafından paraf edildikten sonra gümrük yetkililerine tasdik ettirilir.

 

2. Kayıtla ilgili bilgi: Ulusal mevzuat, römork veya yarı römorkun tescilini öngörmediği takdirde plaka numarası yerine tanıtma veya imalatçı numarası gösterilir.

3. Manifesto:

 

a) Manifesto, gümrük yetkilileri bir başka dilin kullanılmasına izin vermedikçe hareket gümrüğü ülkesinin dili ile doldurulur. Geçilen ülkelerin gümrük yetkilileri manifestonun kendi dillerine tercüme edilmesini isteme hakkına sahiptirler. Bu talepten doğabilecek gecikmelerden sakınmak amacıyla taşıyıcıların, taşıtın sürücüsünü, talep edilebilecek tercümelerle teçhiz etmeleri tavsiye olunur.

 

b) Manifesto üzerindeki bilgiler daktilo edilmeli veya bütün sayfalarda kolayca okunabilecek şekilde arasına karbon kâğıdı konularak yazılmalıdır. Okunamayan sayfalar gümrük yetkililerince kabul edilmez.

 

c) Manifestoda istenilen bilgileri kapsayan, manifestonun benzeri veya ticari belgeler şeklinde ayrı sayfalar ilave edilebilir. Bu gibi durumlarda yapraklar aşağıdaki bilgileri içermelidir.

i. Eklenen sayfaların sayısı

ii. Ekli sayfalarda listesi verilen kap veya eşyanın sayısı veya tipi ve brüt ağırlıkları

 

d) TIR Karnesi bir taşıt dizisi veya birden fazla konteyneri kapsıyorsa, her taşıtın veya konteynerin muhtevası manifesto üzerinde ayrı ayrı belirtilir. Bu bilgi taşıtın plaka numarası veya konteynerin tanıtma numarası ile tamamlanır.

 

e) Aynı şekilde, birden fazla hareket ve varış gümrük idaresi varsa gümrük kontrolüne alınan veya alınması düşünülen eşya ile ilgili kayıtlar manifestoda kesin bir şekilde gösterilir.

 

4. Kapların listeleri, fotoğraflar, planlar vs. Ağır ve havaleli eşyanın tanıtılması için gümrük yetkilileri tarafından bu tür belgeler istenildiğinde bunlar gümrük yetkilileri tarafından tasdik edilir ve TIR Karnesi kapağının ikinci sayfasına ilave edilir. Ayrıca bütün yaprakların 8’inci bölümünde bunlar belirtilir.

 

5. İmza: Bütün yapraklar, TIR Karnesi sahibi veya temsilcisi tarafından tarih atılmak suretiyle imzalanır

Olaylar ve Kazalar

1. Yolda kaza sonucu gümrük mühürlerinin bozulması ve eşyanın tahrip veya yok olması halinde, en yakındaki gümrük yetkilileri ile eğer yakında yoksa bulunduğu ülkenin diğer yetkilileri ile temasa geçilir. Yetkili makamlar en kısa zamanda TIR Karnesi içinde yer alan onaylı raporu düzenler.

 

2. Yükün bir başka taşıta veya konteynere aktarılmasını gerektiren bir kaza halinde, bu aktarılma işlemi 13 no.lu kuralda sözü edilen yetkililerden birinin hazır bulunması ile yapılır. Bu yetkili onaylı bir rapor düzenler. Karne “Ağır ve havaleli eşya” sözlerini taşımadıkça yerine geçen taşıt gümrük mührü altında taşımacılık için onaylanmış taşıt olmalıdır. Taşıt mühürlenir ve mühürle ilgili ayrıntılar onaylı rapor üzerinde belirtilir. Eğer onaylanmış taşıt       veya konteyner bulunmazsa yeterli güvenliğin sağlanması şartı ile eşya onaylanmamış bir taşıt veya konteynere nakledilebilir. Sonuncu halde bundan sonraki ülkenin gümrük yetkilileri yolculuğun TIR Karnesi himayesinde bu taşıt veya konteynerle devam edip etmeyeceği konusunda karar verir.

 

3. Taşıyıcı, yükün bir kısmının veya hepsinin boşaltılmasını gerektiren ani bir tehlike karşısında yukarıdaki 13 no.lu kuralda sözü edilen yetkililerin harekete geçmesini beklemeden veya yardımlarını talep etmeden kendi inisiyatifi ile harekete geçebilir. Bu durumda taşıyıcı, acil durumun gerektirdiği önleyici tedbirleri aldıktan sonra durumun kanıtlanması bakımından taşıtın, konteynerin veya yükün yararına bu harekete zorlandığını gösterecek delilleri sağlar ve yükün kontrolü ve taşıt ve konteynerin mühürlenmesi ve onaylı rapor için 13 no.lu kuralda sözü edilen yetkilileri bilgilendirir.

 

4. Onaylı rapor varış gümrüğüne ulaşıncaya kadar TIR Karnesine ekli kalır.

 

5. TIR Karnesine ekli modele ilaveten kuruluşların, taşıyıcıları transit ülkelerinin dil ve dillerinde onaylı raporlarla teçhiz etmeleri tavsiye olunur.