UNESCO 2026-2027 Dönemi Anma ve Kutlama Yıl Dönümleri hakkında

Sayın Üyemiz;

UNESCO Genel Merkezinden gelen yazıya atfen, 2026-2027 yılları için UNESCO ile ilişkilendirilebilecek önemli şahsiyet veya tarihî olaylara ilişkin anma ve kutlama yıl dönümleri başvuru
sürecinin başladığı bildirilmekte olup, adaylık dosyalarının hazırlanarak gönderilmesi talep edilmektedir. UNESCO, evrensel öneme sahip şahsiyet veya tarihî olaylara ilişkin anma ve kutlama yıl dönümlerine, iki yılda bir üye devletlerin katılımlarıyla gerçekleştirilen Genel Konferans kararlarıyla belirlenen Yıl Dönümü Programında yer vermektedir.

Üye Devletler, UNESCO tarafından özellikle dengeli coğrafi dağılım ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin gözetilmesi ile programın kalitesi, temsili ve görünürlüğünü artıracak öneriler yapmaya davet edilmektedir. Her Üye Devletin 2026-2027 yılları için iki yıl dönümü önerisinde bulunması ve bu önerilerden birinin toplumsal cinsiyet temelinde olması beklenmektedir.

UNESCO’ya yapılacak yıl dönümü başvurularının ulusal düzeyde öneme sahip olmasının yanı sıra UNESCO kriterlerine göre uluslararası alanda ve evrensel boyutta tanınan ve görünürlüğü olan önemli şahsiyet ve olaylardan seçilmesi; önerilen 2026 ve 2027 yılları dikkate alınarak anma ve kutlama yıl dönümlerinin 50 ve katları şeklinde sunulması beklenmektedir. Aynı zamanda yıl dönümlerinin en az iki ülkede daha tanınır ve bilinir olması ve o ülkelerin Millî Komisyonlarından destek mektubu alınması gerekmektedir.

Bu itibarla, konunun ilgili üyelerinize duyurulması, yukarıda ana hatlarıyla özetlenen ve ekte detayları sunulan kriterler uyarınca, uygun görülen kişi veya olaylara ilişkin önerilerinin ekteki forma işlenmesi ve Milli Komisyonuna iletmek üzere 16 Kasım 2024 tarihine kadar Birliğimize (E-posta: anara.daylan@tobb.og.tr) iletilmesi hususunda gereğini rica ederim.

UNESCO ANMA ve KUTLAMA YIL DÖNÜMLERİNE İLİŞKİN KRİTERLER

1. Üye Devletler ve Ortak Üyeler tarafından kutlanan tarihî olayların anma törenlerinin ve seçkin şahsiyetlerin yıl dönümü kutlamalarının UNESCO’yla ilişkilendirilmesinin amacı, Kurumun genel
yetkisine uygun olarak bu konulara dünya çapında önem kazandırmak, toplumlar arasında barışı, anlayışı ve yakınlaşmayı geliştirmek ve Kurumun görünürlüğünü artırmaktır.

2. Genel Direktör, her iki yılda bir, Millî Komisyonlara detaylı ve kesin bilgiler talep eden örnek formla birlikte bir genelge gönderir.

3. Öneriler, Genel Direktörlüğe Üye Devletlerin UNESCO Millî Komisyonları, Daimi Temsilcilikleri ya da Millî Komisyon ve Daimi Temsilcilik bulunmayan ülkelerde uygun hükümet kanalı aracılığıyla teslim edilmelidir.

4. Her Üye Devlet, tercihen biri toplumsal cinsiyet eşitliliğiyle ile ilgili olmak üzere en fazla iki öneride bulunabilmektedir. Kadın adayların özel olarak kutlanmadığı yıl dönümlerinde bile önerilen
yıl dönümlerine toplumsal cinsiyet eşitliğinin dâhil edilmesi teşvik edilmektedir.

Yıl dönümleri seçim kriterleri

a. Önerilen her yıl dönümü, Kurumun eğitim, kültür, doğal bilimler, sosyal ve insanî bilimler ile iletişim alanlarındaki ideal ve misyonlarıyla doğrudan bağlantılı olmalıdır ve toplumlar arasında daha sıkı ilişkileri, barış ideallerini, kültürel diyaloğu ve karşılıklı anlayışı teşvik etmelidir. (Yıl dönümü için öncelik) UNESCO’nun mevcut öncelikleri ve eğer mümkünse daha önceden planlanmış yüksek düzeydeki etkinliklerle bağlantılı yıl dönümlerine öncelik verilmelidir.

b. Bir devletin ortaya çıkışı, bağımsızlığı ya da kurumsal rejimine ilişkin anma önerileri, seçime uygun bulunmayacaktır; benzer biçimde askerî olayların yıl dönümleri de seçim sürecine
dâhil edilmeyecektir

c. UNESCO’nun ideallerini, değerlerini, kültürel çeşitliliğini ve evrenselliğini yansıtması sebebiyle; yıl dönümü, ölümünden sonra aday gösterilen ve evrensel öneme sahip olan kişiler ve evrensel düzeyde ya da en az bölgesel düzeyde öneme sahip olan ve tartışmasız olarak bulunduğu ülke sınırları dışında da bilenen kişi/olaylarla ilişkilendirilmelidir.

d. Yıl dönümleri, 50. yıl, 100. yıl ya da bu yılların katları olmalıdır. Az gelişmiş ülkeler (LDCs), gelişmekte olan ülkeler, gelişmekte olan küçük ada ülkelerinin (SIDS) başvurularında ve kadınlar ile toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik eden önerilerde 25 yıl ve katı olması kabul edilmektedir.

e. Ulusal, alt-bölgesel, bölgesel ve uluslararası etkinlikler yıl dönümleri için önceden planlanmalı ve etkinliğin yapılabilmesi için konuyla doğrudan ilişkili olan Devletler organizasyon kaynaklarını aralarında paylaşmalılardır.

f. Tüm yıl dönümleri tercihen en az iki diğer ülkenin ya da bölgesel grubun desteğiyle önerilmelidir. Birden fazla devleti içeren yıl dönümü önerileri, bütün devletler tarafından sunulmalıdır.

g. Sözlü gelenek ve ifadeler, performans sanatları, sosyal uygulamalar ve ritüeller, festival etkinlikleri, doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalar ile geleneksel zanaatçılığı kapsayan somut olmayan miras ile ilgili öneriler zamanı belirlenemediği için dikkate alınmayacaktır.